Latin de cuisine





Ne doit pas être confondu avec macaronique.

Le latin de cuisine (latin : latinitas culinaria) est au sens strict le latin qui se rapporte aux choses de la cuisine.


Généralement cette expression se rapporte à une langue latine qui sort des usages et normes académiques et qui bien souvent est mélangée de langue vernaculaire. En ce sens, le « latin de cuisine » se présente sous deux genres, l'un en mauvaise part involontaire ou dû à l'ignorance, l'inexpérience ou la témérité, l'autre en bonne part volontaire, fréquemment produit en vue du jeu, de l'effet comique, de la farce ou de la facétie où l'on peut louer l'ingéniosité de l'auteur,également en vue d'induire en erreur.


Le latin de cuisine est proche du macaronique, qui qualifie plus spécifiquement une langue inventée au XVe siècle en Italie, pour écrire des poésies.



Exemples |


La pièce Le Malade imaginaire de Molière se conclut sur une cérémonie d'intronisation à la Faculté de Médecine entièrement écrite en latin de cuisine :



« Praeses

Sçavantissimi doctores,

Medicinae professores,

Qui hic assemblati estis;

Et vos, altri messiores,

Sententiarum Facultatis

Fideles executores,

Chirurgiani et apothicari,

Atque tota compania aussi,

Salus, honor et argentum,

Atque bonum appetitum.

[...] »



Molière Le Malade imaginaire, 1673, acte II, troisième intermède.

Autre exemple tiré de l'interprétation de El ingenioso hidalgo don Quijote de la Mancha par Ignatio Calvo y Sánchez :


« Yam ultimatis ómnibus preparativis, noluit retardare realizacionem suae chifladurae; credens quod mundus enterus piabat per illum, ut desterraret agravia, enderezaret entuertos, corrigeret abusos, satisfáceret deudas et, in uno verbo, apretaret clavijas in tinglatum omnis societatis. Et ita, sine dícere ista boca est mea, et procurando quod nec vidisset eum una rata, quaedam mañana mensis julii, quando adhuc non videbatur in claro, aparejavit Rocinantem, vestivit trajem batallarum, aperuit portam falsam corralis, dedit tímido et silencioso brinco in caballo et exit in campum repletum alborozi, videns cum cuanta bona sombra incipiebat realizare desiderium tanto témpore clavatum in mollera. Posquam fecit dare Rocinanti unum trotecitum, quedavit paratum, considerans quod non erat caballerus armatus; propter quod non poteba (sine quebrantamento legum Caballeriae) fácere arrnas cum áltero caballero, et hoc fecit titubeare, et paucum faltavit ut volveret grupas; sed recordando quod álteri caballeri fecerunt, id est: ut dedisset illis legáliter armas, primus qui toparunt in camino, satisfecit se cum isto remedio, et se proponens pónere in práctica in prima occasione, arreavit jacum et caepit caminare in alis suae locurae. »


Historia domini Quijoti Manchegui Traducta in latinem macarronicum per Ignatium Calvum cura misae et ollae, 1905, chapitre deuxième.

Autres exemples mélangé d'anglais :


D'un écolier, vers de mirliton, qui, bien que de très mauvais latin, aurait fait un travail acceptable s'il avait renforcé les rythmes des hexamètres latins :



Patres conscripti took a boat and went to Philippi

Boatum est upsettum, magno cum grandine venti.

Omnes drownderunt qui swim away non potuerunt.

Trumpeter unus erat, qui coatum scarlet habebat


Et magnum periwig, tied about with the tail of a dead pig.[1].


Le mètre utilise des quantités vocaliques latines pour les parties latines, et dans une certaine mesure suit l'accentuation de l'anglais en celles en cette langue.


Une autre variante similaire dans un autre ordre :



Stormum surgebat et boatum oversetebat


Excipe John Periwig tied up to the tail of a dead pig[2].


D'autres vers de la même veine, suivant une prononciation d'anglophone :



Caesar ad sum iam forte

Brutus et erat

Caesar sic in omnibus

Brutus sic in at


dont les traductions approximatives anglaise et française donnent :



Caesar had some jam for tea

Brutus ate a rat

Caesar [was] sick in [the] omnibus

Brutus [was] sick in [his] hat

César prit de la confiture pour le thé

Brutus mangea un rat

César [fut] malade dans [le] bus

Brutus [fut] malade dans [son] chapeau



Notes et références |





  1. « Notes and Queries », 13 octobre 1855(consulté le 16 janvier 2010)


  2. Percival Leigh, « The comic Latin grammar », 1840(consulté le 16 janvier 2010). Le sens est ici « La tempête se leva et renversa le bateau » et « l'exception de John Periwig », etc.




Articles connexes |




  • Era, un projet musical employant du pseudo-latin


  • Hiberno-latin, littérature latine ludique créée par des moines irlandais


  • Latino sine flexione, une langue construite basée sur le latin, mais n'utilisant que la forme ablative

  • Néolatin

  • Pig latin

  • Macaronique

  • Illegitimi non carborundum


.mw-parser-output .autres-projets ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets li{list-style-type:none;list-style-image:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left}.mw-parser-output .autres-projets .titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets li a{font-style:italic}

Sur les autres projets Wikimedia :





  • Portail des langues Portail des langues



Popular posts from this blog

Trompette piccolo

Slow SSRS Report in dynamic grouping and multiple parameters

Simon Yates (cyclisme)